Kermis. De geur van oliebollen, kleurrijke lichtjes tegen een donkere hemel, kinderen lachend van geluk, die snoezige knuffels die te grabbel liggen in de speelhal … Een onschuldig avondje uit, toch? Of staat die grijpmachine eerder voor gokken en verslaving? Een blik op de techniek achter de machine, op zoek naar het antwoord.
We hebben het ooit allemaal eens gedaan. Of het nu ging om een buitenproportionele roze pony of een flashy polshorloge: er lag (of er ligt nog steeds) altijd wel iets in de grijpautomaat dat ons doet beslissen om er een paar halve euro’s tegenaan te gooien. En dan nog een paar. En nog een paar? Tot je, voor je het goed en wel beseft, tien euro kwijt bent en met lege handen huiswaarts keert.
Zijn die grijpmachines, rekening houdend met het feit dat ze meestal op kinderen gericht zijn, wel zo onschuldig? Zijn dit in principe geen automaten om te gokken? Het onderwerp kwam eind vorig jaar ook al ter sprake in een uitzending van NOS Stories. En het antwoord is niet eenduidig, zo blijkt.
Grijpmachines hebben instellingen die de eigenaar ervan kan aanpassen. Had je ook al eens het gevoel dat je knuffel-in-spe vaak uit de klauwen van de grijper glipt nét voordat hij in de bak valt? Dat is geen toeval, want een techniek achter de machine zorgt daarvoor.
Zo is de stroomsterkte naar de klauw instelbaar. Ofwel krijgt de klauw volop elektriciteit, grijpt ze de knuffel stevig vast – op voorwaarde dat je goed mikt, natuurlijk – en houdt ze die ook vast. Ofwel valt de klauw na zoveel seconden terug op een lager voltage en laat ze de blonde Disneyprinses, waar dochterlief zo reikhalzend naar uitkeek, vallen als een baksteen. Op die manier kan een uitbater perfect zijn eigen kansberekening doorvoeren.
De vraag dringt zich dus op: is een knuffel grijpen een kwestie van behendigheid of geluk? Als het voornamelijk een kwestie van geluk is, dan ben je eigenlijk gewoon aan het gokken. Maar het is moeilijk om er een precieze kansberekening op te kleven, omdat er geen toezicht is op de mate waarin de machines worden gemanipuleerd. En net daarom bestaat er een waterkansje dat de grijpmachines bij de invoering van de nieuwe Nederlandse gokwet in 2021 zullen verdwijnen in dat land.
De meningen zijn er verdeeld. Aan de ene kant zou een strengere wetgeving kinderen weghouden van gokken (want daar worden ze volgens een recent onderzoek veelvuldig aan blootgesteld). Anderzijds gaan er stemmen op de kans op verslaving door grijpmachines gering is, of dat de toestellen zelfs educatief kunnen werken. Want als je kleine meid eenmaal doorheeft dat ze haar knuffel niet mee naar huis zal nemen, zal ze er misschien definitief de brui aan geven.