De zwarte lijst van de Kansspelcommissie: EPIS in enkele cijfers

Duur/Durée ± 4 min.

Als het op gokpreventie en -verbod aankomt, is het Europese landschap zeer verdeeld. Landen als Frankrijk en Groot-Brittannië, om er maar enkele te noemen, bieden weinig bescherming voor (probleem)gokkers. In Nederland en vooral Zweden wordt er dan wel weer ernstig werk gemaakt van preventie. Hoe zit het in België? In ons land speelt de zwarte EPIS-lijst een belangrijke rol.

Een van de stokpaardjes van de Belgische Kansspelcommissie is het Excluded Persons Information System, ofwel het Uitgesloten Personen Informatie Systeem, kortweg EPIS. Die elektronische lijst bundelt informatie over spelers die de toegang zijn ontzegd tot casino’s en speelzalen. Uitbaters moeten de naam en geboortedatum van iedereen die in hun casino wil spelen (zowel fysiek als virtueel) nazien op de EPIS-lijst. Wie op de lijst staat, mag er niet in. Simpel.

Zelf noemt de Kansspelcommissie EPIS, de ‘zwarte lijst’, een slagkrachtig instrument tegen gokverslaving. Maar hoeveel mensen staan er eigenlijk op, en om welke reden? Enkele cijfers.

3% van de bevolking op zwarte EPIS-lijst

In 2019 stonden er 360.553 namen op het Uitgesloten Personen Informatie Systeem. En dat is best veel. Het reële cijfer van het aantal uitsluitingen ligt waarschijnlijk iets lager, omdat het mogelijk is dat één persoon om verschillende redenen van gokactiviteiten uitgesloten wordt en dus meerdere malen op de lijst voorkomt. Maar dat aantal personen met uitsluiting vertegenwoordigt toch ongeveer 3% van de Belgische bevolking.

De meeste uitsluitingen hebben betrekking op rechterlijke uitspraken. Dat is zo in 165.722 gevallen (46%). Die categorie houdt niet noodzakelijkerwijs verband met gokproblemen, maar volgens de Kansspelcommissie is dat wel een mogelijkheid. De vrederechter kan de uitsluiting om verschillende redenen opleggen: op verzoek van de beheerder, als strafrechtelijke sanctie, voor personen die op bevel moeten worden beschermd of voor personen die aan een geestesziekte lijden.

Slechts één op de tien van alle namen op de zwarte EPIS-lijst is er vrijwillig op terechtgekomen. Ondertussen vermeldt de lijst 36.385 uitsluitingen op vrijwillig verzoek van een derde partij of een beheerder. Een persoon kan ook zichzelf op de lijst laten plaatsen, om zich tegen de potentiële gevaren van gokken te beschermen. Dit betekent dat hij geen toegang meer heeft tot casino’s (fysiek en online), speelautomaten (fysiek en online) en wedkantoren (enkel online).

Daarnaast worden 57.791 personen (16%) automatisch uitgesloten vanwege het beroep dat ze uitoefenen. Magistraten, notarissen, deurwaarders en politieagenten mogen bij wet niet gokken en worden standaard in het Uitgesloten Personen Informatie Systeem opgenomen. Wanneer bijvoorbeeld politieagenten toch eens over de schreef gaan, laten de sancties soms op zich wachten.

Ten slotte zijn er 100.655 uitsluitingen (27,9%) op basis van schuldbemiddeling. Personen voor wie de vordering tot collectieve schuldvereffening ontvankelijk is verklaard, worden automatisch uitgesloten van gokinstellingen. Die collectieve schuldenregeling kán het gevolg zijn van gokproblemen, maar ook van andere financiële factoren. Het is dus niet zo dat er meer dan 100.000 personen financieel in de knoei zitten doordat ze gokverslaafd zijn, hoewel dat voor een deel van hen ongetwijfeld wel het geval is.

Jong geleerd …

Wie niet op de zwarte lijst staat, maar tegelijk niet mag gokken, zijn minderjarigen. Onlangs bleek dat één op de drie minderjarigen ooit al een krasbiljet kocht, hoewel dat voor minderjaren bij wet verboden is. De minimumleeftijd voor loterijbiljetten bedraagt 18 jaar, voor casino’s en aanverwanten 21 jaar.

Volgens Katleen Peleman van het Vlaams expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs is dat een probleem. Ze maakt zich zorgen dat de spelen van de Nationale Loterij kunnen dienen als opstap naar andere gokspelen. De Nationale Loterij nuanceert de cijfers over gokkende minderjarigen. “Er is een groot verschil tussen ‘ooit’ eens spelen en regelmatig spelen”, aldus woordvoerder Joke Vermoere.

Wie zich vrijwillig op de EPIS-lijst wil laten plaatsen, kan daarvoor een formulier downloaden op de site van de Kansspelcommissie.

Lees ook

---