Pleegde de top van de Kansspelcommissie fraude, door loondiefstal?

Duur/Durée ± 5 min.

De Kansspelcommissie zou als onkreukbare organisatie de toepassing van de kansspelwetgeving moeten controleren en spelers optimaal beschermen. Maar momenteel is ze het voorwerp van parketonderzoek naar vermeende fraude, namelijk loondiefstal door haar eigen directeur-generaal. Wegens een klacht ingediend door haar eigen voorzitter. Waarover gaat het, en waar komt dit vandaan?

Begin dit jaar zouden er verschillende servers verdwenen zijn uit de Brusselse gebouwen van de Kansspelcommissie. Materieel dat volgens De Morgen afgeschreven was en aan vervanging toe bleek. Normaal gezien moet dergelijk oud IT-materieel dan een nieuwe bestemming krijgen binnen de overheid. De servers zouden echter op de private markt verkocht zijn, voor ongeveer 6000 euro. Het parket van Brussel onderzoekt nu of daarbij de correcte procedure gevolgd werd. Indien niet, wil het gerecht weten waarom dat niet gebeurde: gaat het om een vergissing of heeft iemand zich verrijkt? In dat laatste geval zou het wettelijk gezien om loondiefstal gaan, een geval van fraude waarop celstraffen staan.

Klacht van voorzitter tegen directeur-generaal

Het parketonderzoek komt er na een klacht over de mogelijke fraude door de voorzitter van de Kansspelcommissie, Etienne Marique, tegen iemand uit zijn eigen rangen, namelijk directeur-generaal Peter Naessens. Die laatste is sinds 2015 topman bij de Kansspelcommissie, en zou volgens de voorzitter betrokken zijn bij de mogelijke fraude. Iets wat volgens de advocaat van Naessens dan weer nonsens is. De directeur-generaal heeft volgens zijn raadsvrouw een onberispelijke reputatie. De klacht wegens vermeende fraude zou gebaseerd zijn op geruchten.

Wat er ook van aan is, er is duidelijk een ernstige vertrouwensbreuk tussen de voorzitter en de directeur-generaal. Gelukkig moeten ze niet lang meer samenwerken: eind dit jaar zwaait de voorzitter af, na een carrière van 20 jaar. Maar de reputatie en autoriteit van de Kansspelcommissie zelf krijgen ondertussen wel een knauw door het onderzoek, merkt Het Laatste Nieuws op. Te meer, gaat de krant verder, omdat het onderzoek gericht is tegen de man die binnen de organisatie over alles wikt en weegt. Peter Naessens staat aan de leiding van het secretariaat, waarvan de ambtenaren de goksector controleren en nieuwe regels opstellen. Tegelijk voeren ze het beleid rond gokverslaving en bescherming van de spelers, legt de krant verder uit.

Al langer spanningen?

Het zou trouwens al veel langer rommelen in en rond de commissie, melden verschillende bronnen aan De Morgen, onder meer door de mogelijke fraude. Het onderzoek is dan ook geen geïsoleerd incident, maar eerder het gevolg van interne spanningen, aldus Het Laatste Nieuws. Hoe zit dat precies, volgens de krant?

In 2017 opende de Hoge Gezondheidsraad de aanval op de Kansspelcommissie. ‘Je verwacht dat deze overheidsinstelling alleen bezig is met het controleren van de goksector en dat ze de bescherming van spelers vooropzet’, zegt Frieda Matthys, hoogleraar psychiatrie aan de VUB en actief bij de Hoge Gezondheidsraad, in december 2017 in Het Laatste Nieuws. Directeur-generaal Peter Naessens noemt de uitspraak in hetzelfde artikel pijnlijke verwijten. ‘Het is zeker niet zo dat we niets gedaan hebben.’ 

Maar de kritiek blijft daarna toenemen, onder meer naar aanleiding van de televisie-uitzending van het VRT-magazine Pano over kansspelen en verslaving in maart 2018. Na het bekijken van die aflevering reageert Matthys dat de Kansspelcommissie ‘eigenlijk een belangenvereniging van de sector’ is.

TIP Lees zeker ook ons eerdere artikel, voor een genuanceerde blik op de werking van de Kansspelcommissie.

Volgens Het Laatste Nieuws kan de commissie de kritiek vervolgens niet van zich afschudden, ook niet doordat ze ‘de beslissingen in het voordeel van de sector op elkaar stapelt’. Zo verhoogde de Kansspelcommissie de uurverliezen – het bedrag dat een speler gemiddeld mag verliezen op bijvoorbeeld een bingotoestel – met 36%, aldus de krant. Dat met weinig ruchtbaarheid, want zonder een publiek debat in het parlement. De verhoging maakte immers deel uit van nieuwe technische voorwaarden voor goktoestellen. 

Nog een voorbeeld, volgens Het Laatste Nieuws: in 2016 wou de Kansspelcommissie niet de vergaderingsverslagen vrijgeven aan de krant, die zouden aantonen welke minister in 2016 een veto uitsprak tegen het verbod op goktoestellen in cafés. Die zijn vrij toegankelijk voor minderjarigen en worden niet gecontroleerd, terwijl er evenveel op te verliezen valt dan in casino’s, aldus de krant.

Interne wrijvingen?

Ook binnen de Kansspelcommissie zouden er volgens Het Laatste Nieuws wrijvingen zijn, wegens de perceptie dat de commissie alleen voor de goksector werkt. Niet iedereen is het eens met de koers die al een paar jaar gevaren wordt. Begin 2019 vertrok nog het hoofd van de technische dienst, verantwoordelijk voor de technische regels van goktoestellen en -software. Waarom precies is onduidelijk, maar volgens bronnen van de krant lag een conflict aan de basis.

En dat brengt ons weer tot dat andere conflict, waarmee dit artikel startte. Ook de klacht van de voorzitter tegen de directeur-generaal, wegens vermeende fraude, zou het gevolg zijn van een stammentwist binnen de Kansspelcommissie, beweert Het Laatste Nieuws. Beiden zouden al langer niet meer op dezelfde lijn zitten.

Hoe het ook zij, de hele zaak rond mogelijke fraude roept belangrijke vragen op, die je je ook als lezer ongetwijfeld stelt. Zoals: moet de Kansspelcommissie niet geleid worden door een onkreukbare en ongekrenkte persoon? De organisatie speelt toch een cruciale rol, onder meer voor de controle op de naleving van de kansspelwetgeving en de bescherming van de spelers? Daarom is ook het antwoord op de volgende dubbele vraag zo cruciaal: wie controleert de controleur, en hoe kan die controle beter verlopen? Want het secretariaat van de commissie, geleid door de directeur-generaal, voert het beleid én maakt het beleid mee. Een vraag waarvoor we binnenkort constructieve, positieve voorstellen doen.